تاریخچه بازاریابی ( تاریخچه اندیشه بازاریابی با نگاه پژوهشی و کاربردی )

این مقاله برگرفته از کتاب تاریخچه بازاریابی است که به بررسی ماهیت تحقیق‌های تاریخی در حوزه بازاریابی ، و اینکه چرا این تحقیقات باید برای محققان بازاریابی اهمیت داشته باشند، و رویکردهای مختلف در خصوص مطالعه پیشینه اندیشه‌های بازاریابی ، و سازمان‌دهی  می‌پردازد.

تحقیقات تاریخی در بازاریابی

مورخان بازاریابی عموما از سنتی که مدت هاست توسط اقتصاددانان اتخاذ شده است ، یعنی جدا کردن تاریخچه اجرا از تاریخچه اندیشه‌ها، تبعیت کرده‌اند و مطالعات شان را بر یکی از این دو مورد متمرکز کرده اند. از این رو، تحقیقات تاریخی بازاریابی به طور کلی به دو دسته تقسیم شده است :

• تاریخچه بازاریابی

• تاریخچه اندیشه‌های بازاریابی

پیشینه اندیشه‌های بازاریابی ، آن چیزی است که ما در این فصل به مرور آن خواهیم پرداخت. البته، همانطور که استنلی هلندر زمانی مشاهده کرد، “عمل به طور کامل فاقد اندیشه نیست و اندیشه اغلب عمل محور است”. برخی از تحقیق هایی که در اینجا مورد بررسی قرار گرفته اند، تاریخچه بازاریابی را به همراه اندیشه‌های بازایابی مورد بررسی قرار می دهند، بیشتر این تحقیق ها مطلوب هستند. همچنین ما بررسی‌های خویش را عمدتا بر تحقیق‌های تاریخی انجام شده به وسیله محققان بازاریابی و منتشر شده در ادبیاتی که برای مخاطبان حوزه بازاریابی در نظر گرفته شده است ( ادبیات تحقیق )، محدود کرده‌ایم. ما مستقیما به مرور ادبیاتی که به تاریخ نگاری پرداخته است، نمی پردازیم، اما برای خوانندگان علاقه مند ، شمار فزاینده‌ای از کارها وجود دارند که به توصیف روش های پژوهش تاریخی در بازاریابی می پردازند.

شیوه بازاریابی کاملا قدیمی است و از زمانی که صاحبان اندیشه به رفتار بازاریابی اندیشیده‌اند، اندیشه و تفکرات بازاریابی وجود داشته‌اند. به عنوان مثال، بخش‌های اول فصل یک کتاب به بررسی ایده‌هایی در مورد بازارها، بازاریابی و بازاریاب های فلاسفه یونان از قبیل افلاطون و ارسطو پرداخته است. با این وجود، مطالعه رسمی بازاریابی منشاء خیلی قدیمی‌تری دارد. اگر بخواهیم به بازاریابی به عنوان یک مبحث آموزشی در دانشگاه‌ها بنگریم و به دنبال کتابی به شیوه‌ای نظام‎مند و علمی در مورد بازاریابی باشیم، رشته بازاریابی تنها حدود ۱۰۰ سال است که وجود دارد. جالب اینکه، زمانی که چنین تحقیقاتی در اوایل قرن بیستم پدید آمد، ” تاریخچه ” بخش قابل توجهی از آن چیزی بود که اساتید بازاریابی مطالعه می کردند و آموزش می دادند – خصوصیتی که ما آن را از دست داده‌ایم.

اگر بخواهیم به بازاریابی به عنوان یک مبحث آموزشی در دانشگاه‌ها بنگریم و به دنبال کتابی به شیوه‌ای نظام‎مند و علمی در مورد بازاریابی باشیم، رشته بازاریابی تنها حدود ۱۰۰ سال است که وجود دارد.

 

چرا شناخت تاریخچه بازاریابی برای فهم بازارایابی اهمیت دارد

توجیه کلاسیک در خصوص “تاریخچه” آن است که کسانی از گذشته خود مطلع نیستند، محکوم به تکرار آن هستند. ایده‌ها یا مفاهیمی که جواب نداده‌اند یا مفید واقع نشده اند، باید دور انداخته شوند. این امری بدیهی به نظر می رسد. با این وجود، دانش در خصوص پیشینه و تاریخچه این حوزه می‌تواند به ما در اجتناب از تکرار موفقیت‌های آن نیز کمک کند! این پدیده اختراع مجدد چرخ می باشد. یک مثال شناخته شده برای تاریخدانان بازاریابی، تناسخ مفهوم بازاریابی، نخست به عنوان بازاریابی روابط و سپس به عنوان مدیریت روابط مشتریان (CRM)، می‌باشد. حتی اگر این یک تغییر حاشیه‌ای در مفهومی گسترده‌تر باشد، اینطور به نظر می‌رسد که نسل جدید ، واژه شناسی شناختی از این موضوع نداشته باشد که ایده اصلی مثل قبل باقی مانده است. همانطور که مارک تواین با مشاهده تایید کرده است، تاریخ ممکن است خودش را تکرار نکند، اما اغلب هم قافیه است. وقتی چنین باشد، تغییرات در یک موضوع باید به خاطر آنچه که هستند شناخته شوند. این موضوع ما را به ارزش دوم مطالعه تاریخ و پیشینه می‌رساند. پیشینه ، خط مبنایی را برای شناخت تغییرات در نظریه‌ها ایجاد می نماید. ما چطور می توانیم دانش‌مان در خصوص بازاریابی را بهبود دهیم اگر دانشی از پیشینیانمان ( محقیقین پیش از خود ) در اختیار نداشته باشیم؟

تاریخچه بازاریابی